Twarzą w twarz. Sztuka w Auschwitz

Katalog „Twarzą w twarz. Sztuka w Auschwitz” jest obszerną prezentacją prac wykonanych przez więźniów Auschwitz, obejmującą wszystkie formy obozowej twórczości: zarówno prace wykonywane na zlecenie niemieckiej załogi SS, jak i prace nielegalne, tworzone przez więźniów w całkowitej konspiracji, dokumentujące zbrodnie oraz wyrażające uczucia uwięzionych ludzi.

Sztuka stworzona w koszmarnej rzeczywistości Auschwitz jest wyjątkowym dokumentem świata obozowego, ale również ludzkim świadectwem walki o własne człowieczeństwo. Za bramami Auschwitz zamkniętych zostało wielu przedstawicieli polskiej inteligencji, w tym duża grupa profesjonalnych artystów plastyków.

W późniejszym okresie do KL Auschwitz trafiali również twórcy innych narodowości, przede wszystkim Żydzi. Ci ostatni mieli znacznie mniejsze możliwości ekspresji artystycznej, bowiem władze obozowe traktowały więźniów-Żydów bezwzględnie. Mimo to również niektórzy z nich tworzyli w obozie.

Ze względu na realia obozowe prace te wykonywane były w warunkach ciągłego zagrożenia życia oraz na wszelkich materiałach, które mogli zdobyć więźniowie. Dlatego też stanowią unikatowy przekrój przez niemal wszystkie techniki malarskie: ołówek, tusz, kredka na papierze, olej na płycie pilśniowej czy na płótnie z obrusa, pastel na papierze pakowym, akwarela na kartonie i wiele innych.

Odrębną grupę stanowią prace wykonane oficjalnie, na rozkaz władz obozowych SS: przykłady sztuki propagandowej, rysunki instruktażowe, makiety i obrazy przedstawiające plany rozbudowy obozu, prace plastyczne dokumentujące przebieg chorób i eksperymentów medycznych oraz dzieła wykonane przez więźniów na prywatny użytek esesmanów.

W katalogu można zobaczyć reprodukcje 200 prac stworzonych przez więźniów w obozie. Towarzyszą im opisy poszczególnych dzieł oraz biografie artystów.

Katalog powstał w związku z 70. rocznicą utworzenia Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau (1947-2017). Towarzyszy on wystawie, która prezentowana jest w Muzeum Narodowym w Krakowie od lipca do października 2017 roku. Wystawa i katalog zostały objęte honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego.

Publikacja dostępna w wersji polsko-angielskiej.