Zlagrowani.

„Jak możliwe było życie w obozie? Jak można było się do tego przystosować? Jak można było się do tych wszystkich straszliwości przyzwyczaić? Dlaczego więźniowie się nie zbuntowali? Dlaczego, wbrew przewadze liczebnej, nie rzucili się na załogę obozową? Dlaczego byli bierni? I co zadecydowało, że niektórzy z nich przeżyli?".

Te właśnie pytania stały się przedmiotem rozważań Wandy Witek-Malickiej. „Zlagrowani" to pogłębione studium socjologiczno-psychologiczne, analizujące postawy więźniów KL Auschwitz. Głównym tematem książki są strategie przystosowawcze, jakie stosowali oni w obozie w celu przetrwania - bowiem, jak dowodzi autorka, każdy więzień, aby przeżyć piekło lagru, musiał przystosować się do infernalnej rzeczywistości.

„Zlagrowani" to pozycja przełomowa, bo zrywająca z wieloma, funkcjonującymi od lat w powszechnym obiegu, stereotypami na temat społeczności więźniarskiej. Z olbrzymim obiektywizmem, a zarazem przejmującą wnikliwością i wrażliwością badawczą, autorka przedstawia powolny proces zlagrowania człowieka, który - postawiony w obliczu skrajnych warunków życia stworzonych przez władze obozu, próbuje walczyć o przetrwanie i ocalenie najważniejszych wartości, równocześnie zdając sobie sprawę, że jest to walka tragiczna - zawsze bowiem wyraża się poprzez wybór pomiędzy życiem własnym a życiem współwięźnia.

Lektura „Zlagrowanych" przywodzi na myśl refleksję, jak bardzo kruche w obliczu zła okazują się być systemy filozoficzne i aksjologiczne, a także jak ważne jest zapobieganie moralnemu kryzysowi, zanim będzie za późno.