Nie wolno o nich zapomnieć/Man darf sie nie vergessen - Helena Kubica

Ten dwujęzyczny album poświęcony jest pamięci deportowanych do KL Auschwitz dzieci, z których większość została w obozie zamordowana lub padła ofiarą obozowych warunków życia. Szacuje się, iż wśród około 1,3 mln ludzi przywiezionych do KL Auschwitz w latach 1940-1945 było około 230 tys. dzieci i młodocianych w wieku poniżej 18 roku życia. W tej liczbie większość — ponad 216 tys. — stanowiły dzieci pochodzenia żydowskiego i — ponad 11 tys. — dzieci cygańskie (romskie); pozostała część to dzieci polskie oraz białoruskie, ukraińskie, rosyjskie i inne.

W takiej też kolejności zgrupowano w albumie ponad 700 fotografii. Większość dzieci trafiała do obozu wraz z rodzinami w ramach różnych akcji skierowanych przez nazistów przeciwko całym grupom narodowościowym lub społecznym: Żydzi w ramach akcji całkowitej zagłady ludności żydowskiej, Cyganie w ramach działań zmierzających do izolacji i zagłady ludności cygańskiej, Polacy w związku z wysiedlaniem i deportacją do obozu całych rodzin z Zamojszczyzny i ogarniętej powstaniem w sierpniu 1944 r. Warszawy, Białorusini i inni obywatele Związku Radzieckiego w odwecie za działalność partyzantki na tamtejszych okupowanych przez Niemców terenach. Tylko nieco ponad 20 tys. dzieci i młodocianych, w tym 11 tys. Cyganów, wciągnięto do ewidencji obozowej.

Inspiracją do opracowania albumu stała się fotografia Frani Pilcer, żydowskiej dziewczynki pochodzącej z Katowic, która wraz z matką zginęła w KL Auschwitz 18 lutego 1943 roku, zaraz po przybyciu transportu do obozu. Fotografię Frani przekazała Muzeum jej starsza siostra Judith, ocalała z Holokaustu, z prośbą, by upamiętnić Franię przez umieszczenie jej zdjęcia na muzealnej ekspozycji. Album jest wynikiem wieloletnich badań autorki, której w trakcie pracy udało się wyjaśnić wiele nieznanych dotychczas historii a nawet doprowadzić — po 57 latach od rozłąki w obozie — do spotkania rodzeństwa z Ukrainy.

Publikacja sfinansowana przez stowarzyszenie „Für die Zukunft lernen — Verein zur Erhaltung der Kinderbaracke Auschwitz-Birkenau e.V.”