Zeszyty Oświęcimskie nr 29

Najnowszy, 29 numer „Zeszytów Oświęcimskich” zawiera szereg interesujących artykułów na różne tematy związane z funkcjonowaniem obozu Auschwitz.

Artykuł przewodni, autorstwa Piotra Setkiewicza, szefa Centrum Badań Muzeum, poświęcony jest losom Żydów w obozie w pierwszych dwóch latach jego funkcjonowania, czyli w okresie przed rozpoczęciem masowej zagłady w Auschwitz. Ze szczegółowych badań przeprowadzonych przez autora wynika, że już wówczas Żydzi byli traktowani szczególnie brutalnie, trafiali do najgorszych komand roboczych, byli szykanowani i mordowani w okrutny sposób, w efekcie czego odsetek, tych którzy przeżyli ten pierwszy okres, jest znikomy.

Wśród zaproponowanych tekstów uwagę przykuwa opracowanie Igora Bartosika poświęcone genezie koncepcji krematorium VI w Auschwitz, budynku, który nigdy nie powstał, a którego szczegółowe plany opracowywane przez inżynierów niemieckich rozwijały się jedynie na papierze. Treść zachowanej korespondencji jest porażającym dowodem na zaangażowanie prywatnych niemieckich przedsiębiorców wykazywane przy udoskonalaniu urządzeń do masowej zagłady.

Łukasz Martyniak w klarowny sposób przybliża historię kantyn obozowych, zarówno tych przeznaczonych dla esesmanów, jak i dla więźniów obozu. Zlokalizował miejsca, w których się znajdowały oraz dotarł do dokumentów, z których wynika, że niemieckie spółki nimi zarządzające czerpały znaczne profity z tego typu działalności.

Andrzej Strzelecki w oparciu o skąpe materiały archiwalne zrekonstruował historię podobozu Wirtschaftshof Birkenau, w którym około 200 więźniów zajmowało się pracami rolnymi i hodowlą zwierząt na potrzeby obozu. Cytowane w artykule fragmenty relacji ocalałych dają obraz nieludzkich warunków panujących w tym podobozie, permanentnego niedożywienia więźniów oraz okrutnego traktowania ich przez esesmanów i kapów.

Bohdan Piętka zajął się tematem deportacji do Auschwitz Polaków z Kraju Warty, biorąc pod lupę losy więźniów przywożonych do obozu z zakładów karnych w Rawiczu i Wronkach. Przy tej okazji omawia hitlerowskie ustawodawstwo karne na ziemiach wcielonych do Rzeszy oraz rolę, jaką w deportacjach z Kraju Warty odgrywały tamtejsze więzienia sądowe.

Publikacja zawiera również recenzje i omówienia literatury związanej z tematem.