Szkicownik z Auschwitz

"Szkicownik z Auschwitz" to publikowany po raz pierwszy w całości zbiór szkiców nieznanego autora wykonanych prawdopodobnie w 1943 roku na terenie Birkenau.

Z kilku powodów można go nazwać dziełem wyjątkowym. Po pierwsze: powstał w obozie, w którym działalność artystyczna przedstawiająca zbrodnie była surowo zabroniona. Za rysowanie scen z życia więźnia lub ludzi prowadzonych na Zagładę groziły najsurowsze kary. Po drugie: jest to jedyny w zbiorach Muzeum zespół rysunków przedstawiających zagładę deportowanych do Auschwitz Żydów oraz eksterminację chorych i wycieńczonych więźniów obozu. Po trzecie: tylko w Szkicowniku można zobaczyć wizerunki tzw. starej rampy żydowskiej (Alte Judenrampe), na którą od wiosny 1942 do maja 1944 roku przybywały transporty przeznaczone na zagładę.

Szkicownik został odnaleziony w 1947 roku przez byłego więźnia Auschwitz — Józefa Odi, który pełnił w tym czasie funkcję wartownika na terenie Miejsca Pamięci. Dwadzieścia dwie kartki tkwiły w butelce ukrytej w fundamentach baraku odcinka BIIf obozu Birkenau, niedaleko miejsca, gdzie znajdowały się komory gazowe i krematoria IV i V. Wykonano je głównie ołówkiem i częściowo podkolorowano kredką oraz tuszem.

Publikacja została opatrzona wstępem wyjaśniającym okoliczności powstania Szkicownika. Każda z dwudziestu dwóch kart prezentowana jest oddzielnie. Każdej z nich towarzyszy opis sytuacji przedstawionej na rysunku oraz relacje byłych więźniów obozu. Autorką tekstów jest Agnieszka Sieradzka ze Zbiorów Muzeum.

Jest to wstrząsający obraz życia codziennego więźniów oraz ludzi wysyłanych na zagładę.