U podstaw pedagogiki pamięci Auschwitz i Holokaustu - Agata Czajkowska, Piotr Trojański

„U podstaw pedagogiki pamięci Auschwitz i Holokaustu” to zbiór artykułów autorstwa polskich badaczy zajmujących się szeroko rozumianą edukacją prowadzoną bezpośrednio w miejscach pamięci, ale także poza nimi (szkoły, uniwersytety).

W pierwszej części został zarysowany problem pedagogiki pamięci jako subdyscypliny naukowej. Autorzy w swoich rozprawach analizują wątek pamięci z perspektywy pedagogicznej (Agata Czajkowska, Aleksandra Boroń) i filozoficznej (Maciej Bugajewski).

W drugiej części książki znajdujemy rozważania na temat teorii i praktyki edukacyjnej. Dwa pierwsze artykuły wprowadzają w zagadnienie archiwistyki społecznej, prezentując je z perspektywy dwóch ważnych dla pedagogiki pamięci instytucji: Muzeum Auschwitz i Ośrodka „Karta”(Maria Martyniak, Zbigniew Gluza). Z kolei dwa ostatnie to głosy praktyków, którzy dzielą się doświadczeniami i refleksjami związanymi z edukacją w miejscu pamięci (Marta Kubiszyn, Joanna Mieszczyńska).

W trzeciej części książki, poświęconej metodom i przykładom badań nad pamięcią, znajduje się syntetyczne opracowanie przybliżające różnorodność perspektyw w badaniach nad pamięcią (Magda Karkowska). Ilustracją dla tego opracowania są dwa kolejne teksty – prezentujące odpowiednio: podejście jakościowe – w którym Autorki analizują kontekst wspomnień obozowych sięgając do tradycji orientacji hermeneutycznej (Agata Czajkowska, Agnieszka Majewska-Siwek) i podejście ilościowe – w którym zaprezentowano wyniki badań społecznych dotyczących oddziaływania wizyty w Miejscu Pamięci na percepcję młodzieży (Katarzyna Stec).

Teksty znajdujące się w ostatniej, czwartej części, nawiązują do nieoczywistej problematyki literatury dziecięcej poświęconej Zagładzie (Małgorzata Wójcik-Dudek), a także kategorii postpamięci unaoczniającej się poprzez różne formy wypowiedzi – esej, wiersz, wykład, gest twórczy – składające się na proces formowania tożsamości (Ewa Goczał). Zapraszają Czytelnika do podróży pedagogicznej „w dialogu” i „poprzez dialog” – niosąc jednocześnie możliwość wejrzenia w przeszłość – akcentując przy tym bodaj najważniejszą i najbardziej oczywistą cechę pamięci, niezależną od czasu ani miejsca – mianowicie jej ambiwalentność (Michał Paluch). Różnorodność tematów poruszonych w książce skłania do refleksji nad zmieniającą się formułą nauczania o pamięci, może też być zachętą i inspiracją do realizacji nowych projektów pedagogicznych z dziedziny historii, literatury czy filozofii.